Olağanüstü İnsanlarla Karşılaşmalar (1960) / Gürciyev

Georgi Gürciyev (13 Ocak 1866? – 29 Ekim 1949), yirminci yüzyılın ilkyarısında etkili olmuş ruhani öğretmen, guru ve yazar. Kafkasya’da doğmuş, çocukluğu Kars’ta geçmiştir. İnsan hayatının amacını sorgulamış ve yanıtları eski geleneklerin içinde bulacağı düşüncesiyle, gerçeğe ulaşmak için Hindistan, Tibet, Orta Asya, Anadolu ve Mısır’da yirmi yıl kadar gezgin olarak dolaşmıştır. Fakirlerden (beden kontrolü odaklı), rahiplerden (duygu kontrolü odaklı) ve yogilerden (zihin kontrolü odaklı) etkilenmiş, ancak yolculuğunun sonunda kendisi Dördüncü Yol adını verdiği bir öğreti yaratmıştır. Dördüncü Yol’un diğer üç yoldan farkı günlük hayat içinde uygulanabilir olması ve beden, duygu ve zihin dengesinin kurulmasıdır. İnsanların hipnoz durumuna benzer bir uykuda olduklarını, Dördüncü Yol’un insanları bu durumdan kurtaracağını ve tam bilinç seviyesine yükselteceğini savunmuştur. Hayatının sonuna kadar bu öğretisini batı dünyasına tanıtmak için çalışmıştır.

Gürciyev’in Çocukluk Yılları

Gürciyev 19. yüzyılın son çeyreğinde Rus İmparatorluğu’na bağlı Alexandropol’da (bugün Ermenistan’da Gümrü isimli şehir) doğmuştur. Babası Rum, annesi Ermeni asıllıdır. Doğum tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Çocukluğu Kars şehrinde geçmiştir. O tarihteki Kars’ta, Türk, Ermeni, Rus ve Yezidi kültürleri iç içe geçmiş durumdaydı. Gürciyev’in üzerinde ilk olarak marangoz ve halk ozanı (âşık) olan babası ve rahip Dean Borsh etki yapmıştır. Bu yıllarda Rusça yazılmış bilimsel eserlerle ilgilenmiştir. Ancak açıklayamadığı bazı olaylara tanık olması nedeniyle bilimde ve yaygın dinde bulunamayacak olan gizli bir hakikat olduğu görüşü biçimlenmiştir.

Gürciyev’in Hakikat Arayışı

1912 yılında Rusya’da ortaya çıkana kadar, Gürciyev’in hakikati bulma arayışı, onun genç yaşlardan itibaren Orta Asya, Mısır, Hindistan, Tibet ve Roma dâhil seyahat etmesine yol açmıştır. Açıkça ifade etmese de, bu öğretinin kaynaklarıyla hayatının bu evresinde karşılaşmıştır. Bu seyahatleriyle ilgili en önemli kaynak “Dikkate Değer İnsanlarla Karşılaşmalar” (Meetings with Remarkable Men) kitabıdır. Ancak bu kitabın ne kadarı bir otobiyografi, ne kadarının sembolik ve kurgusal olduğu bir tartışma konusudur. “Dikkate Değer İnsanlarla Karşılaşmalar” kitabındaki her bir bölüm ayrı bir “Dikkate Değer İnsan”a ayrılması ve bu kişilerin “Hakikati Arayan” topluluğunun bir üyesidir. Bu kitapta ayrıca “Sarman Kardeşliği” (Sarmoung Brotherhood) ile Buhara’daki arkadaşı derviş Bogga Eddin aracılığıyla karşılaşmasını anlatmaktadır. Gürciyev, bu kardeşliği antik Sümer ve eski Mısır’dan gelen ezoterik bilgileri koruyan ve uygun kişilerle paylaşan bir okul olarak anlatmaktadır. Ancak, Aarhus Üniversitesi’nden Arap ve İslami Araştırmalar Bölümü’nden tarihçi Mark Sedgwick, bu kardeşliğin tamamen hayali olduğunu iddia eder.

Rusya’daki Çalışmaları

Gürciyev’in Rusya’da ortaya çıktığı 1913 yılından, öldüğü 1949 yılına kadar yaptıklarıyla ilgili birçok kaynak ve tanık bulunmaktadır. Gürciyev’in ilk öğrencileri kuzeni heykeltıraş Sergey Merkurov ve Rachmilievitch’dir. Aynı yıl Polonya asıllı Julia Ostrowska ile Saint Petersburg’da evlenmiştir. 1914 yılında, hazırladığı ‘Büyücünün Mücadelesi” adlı bale gösterisi için reklam vermiş ve öğrencilerinin “Hakikatin Bir Anlık Görüntüleri” adlı taslak metinleri yazmalarını denetlemiştir. 1915 yılında Gürciyev P. D. Ouspensky’yi, 1916’da besteci Thomas de Hartmann ve eşi Olga’yı öğrenci olarak kabul etmiştir. Bu yıllarda 30 kadar öğrencisi olmuştur. Ouspensky, Gürciyev’in öğrencisi olmadan önce de gizemli konular üzerine bir yazar olarak ünü vardı; ve Ouspensky’de Doğu’da bilgelik arayışlarında bulunmuş ama herhangi bir sonuç alamamıştır. Gürciyev’in bu yıllarda ortaya koyduğu Dördüncü Yol “sistemi”, karmaşık, metafizik ve yer yer bilimsel terminoloji ile açıklanmıştır. Özellikle Ouspensky’nin kitaplarıyla bize gelen birçok Dördüncü Yol fikrini, Gürciyev’in bu yıllarda öğrencileriyle paylaşmış ancak uzun süre bu konuda hiç kimsenin yazmasına izin vermemiştir.

Bolşevik Devrimi

Gürciyev, Rusya’daki Bolşevik devriminin ortasında, Gümrü’deki ailesinin yanına dönmek için, Petrograd’dan 1917 yılında ayrıldı. Bolşevik Devrimi devam ederken, önce Kafkasya’daki Essentuki şehrinde, ardından güney Rusya’ın Karadeniz kıyılarındaki Tuapse, Maykop (Maikop), Soçi (Sochi) ve Poti şehirlerinde geçici çalışma toplulukları oluşturdu ve birçok Rus öğrencisiyle yoğun çalışmalar yaptı. 1918 martında, Ouspensky Gürciyev’ten ayrılarak İngiltere’ye yerleşti ve burada Dördüncü Yol üzerine eğitimler vermeye başladı. Gürciyev ve Ouspensky arasında rahatsızlıklarla dolu bu ilişki onlarca yıl boyunca devam etmiş. Bu ayrılığın ve tekrar birlikte çalışmaların detaylarını Ouspensky’nin bazı kitaplarında bulabiliriz. [Bu konuda ayrı bir metin gerekiyor.] Dört ay sonra Gürciyev’in büyük kız kardeşi ve kız kardeşinin ailesi Essentuki’ye mülteci olarak ulaştı ve Gürciyev babasının 15 Mayıs’ta Gümrü’de öldürüldüğünü öğrendi. Essentuki iç savaştan daha fazla etkilenmeye başlayınca, Gürciyev bir gazete hikâyesi uydurarak, yakında “Mount Induc”a çıkacağı “bilimsel geziyi” duyurdu. Gürciyev, bir bilim insanı gibi davranarak, Essentuki’den on dört yoldaşı ile ayrıldı – Ouspensky ve Gürciyev’in ailesi Essentuki’de kaldılar. 1919’un sonbaharında, Gürciyev sanatçı Alexandre de Salzmann ve eşi Jeanne de Salzmann ile tanıştı ve onları öğrencisi olarak kabul etti. Jeanne de Salzmann’ın katkılarıyla, Gürciyev Kutsal Dans’ların ilk halk gösterisini sergiledi.

Gürcistan

1919’un sonbaharında, Gürciyev ve yakın öğrencileri Tiflis’e (Tbilisi) ulaştı ve “İnsanın Uyumlu Gelişimi Enstitüsü”nü (Institute for the Harmonious Development of Man), Dr Leonid Stjoernval, Thomas ve Olga de Hartmann, Alexandre ve Jeanne Salzmann, ve eşi Julia Ostrowska ile birlikte kurdu. Gürciyev, henüz sahnelenmemiş bale gösterisi olan “Büyücünün Mücadelesi” (The Struggle of the Magicians) üzerine yoğunlaştı: Thomas de Hartmann, balenin müziği, Olga Ivanovna Hinzenberg ise bale dansları üzerine çalıştı. Gürcistan’daki politik durumun da değişmesi üzerine, 1920 Mayıs’ının sonlarında, önce Batum’a (Batumi) oradan da İstanbul’a (Constantinapol) geldiler.

İstanbul

Gürciyev Pera’daki Kumbaracı Sokak’ta bir apartmanda kaldı; daha sonra Galata Kulesi’nin yakınındaki Abdullatif Yemeneci Sokak’a taşındı. Kaldığı apartman, Galata Mevlevihanesi’ne oldukça yakındı ve burada Gürciyev, Ouspensky ve Thomas de Hartman, dervişlerin semah törenlerine tanık oldular. Gürciyev, ayrıca gelecekte öğrencisi olacak ve o sıralarda İstanbul’daki İngiliz Askeri İstihbaratı’nın başında olan Yüzbaşı John G. Bennet ile burada tanıştı.

Fontainebleau’daki Prieuré

Ağustos 1921 ve 1922’de, Gürciyev Batı Avrupa’ya gitti; Berlin ve Londra gibi birçok şehirde çalışmalarının gösterilerini yaptı ve dersler verdi. Ouspensky’nin en önde gelen öğrencilerinin – bilhassa editör Alfred Richard Orage. İngiliz vatandaşlığı alamayınca, Gürciyev “İnsanın Uyumlu Gelişimi Enstitüsü”nü (Institute for the Harmonious Development of Man) Paris’in güneyindeki Fontainebleau-Avon’daki Prieuré des Basses Loges’da kurdu. Bir zamanlar etkileyici olan ama o sıralarda pek iyi durumda olmayan bu malikâne yeni çalışmaların merkezi oldu. C. S. Nott, René Zuber, Margaret Anderson ve koruması Fritz Peters, bu sırada katılan bazı öğrencilerdi. Bu dönemde Gürciyev öğretisine katılanlar genellikle orta sınıf entelektüelleriydi. Gürciyev, insanın fiziksel, duygusal ve zihinsel olarak gelişmesi gerektiğini söyleyen öğretisini, dersler, müzik, dans ve fiziki işlerin birleşimi ile ortaya koyuyordu. Eski öğrenciler, bunun Rusya’da öğrendikleri karmaşık metafizik sistemden oldukça farklı olduğunu belirtmiştir. Fiziksel zorlukların yanı sıra, Gürciyev’in öğrencilerine karşı yaklaşımı da zaman zaman acımasız olabiliyordu.

İlk Araba Kazası, Yazıları ve Amerika Ziyareti

1924’ten itibaren, Gürciyev Kuzey Amerika’ya ziyaretler yaptı ve daha önceden A.R. Orage tarafından eğitilen öğrencileri kabul etti. 1924 yılında, Paris’ten Fontainebleau’ya giderken, ölümcül bir trafik kazası geçirdi. Eşi ve annesi tarafından bakıldı ve tıbbi beklentinin aksine yavaş ve acı verici bir iyileşme süreci geçirdi. Nekahat süreci devam ederken, 26 Ağustos 1924’te Enstitü’yü kapattı – bir bakıma, sadece kendilerini daha az adamış olan öğrencilerin uzaklaşmalarını sağladı. İyileştikten sonra, Beelzebub’un Hikayaleri’ni yazmaya başladı: İlk bölümü olan “Hepsi ve Her şey” Ermenice ve Rusça’nın karışımı bir dilde yazıldı. Bu kitap, kasten anlaşılması güç ve üstü örtülü biçimde yazılmış ve okuyucunun anlamı bulması için “çalışma”ya zorlamaktadır. Aynı zamanda, endi prensiplerine göre daha büyük yoğunlaşma çabası gereksin diye, kitabı gürültülü kafelerde yazmıştır. 1925 yılında Gürciyev’in annesi öldü. Aynı yıl eşi kanser hastası oldu ve Gürciyev’in iyi niyetli ama tıbbı olarak pek de sağlam olmayan tedavisi sonucu 1926 Haziran’da vefat etti. Ouspensky cenaze törenine katıldı. Gürciyev Amerika ziyaretlerinde öğretisi için para topladı. Bu ziyaretlerdeki rahatsız edici ve açık para talepleri, birçok kişinin öğretiden uzaklaşmasına neden olmuştur. Gürciyev’in bu yaklaşımını, Sufilerin Melami tarikatının uygulamalarına benzetenler olmuştur. Para toplama çabalarına rağmen, Prieuré çalışmaları 1932 yılında finansal olarak zora girmiş ve sona ermiştir. Gürciyev, yeni öğretim grubunu Paris’te toplamıştır. The Rope (İp) olarak bilinen bu çalışma büyük bölümü yazar olan kadınlardan oluşmaktaydı. Bu çalışam grubunun üyeleri Kathryn Hulme, Jane Heap, Margaret Anderson ve Enrico Caruso’nun dul eşi Dorothy idi. 1935 yılında Gürciyev “Hepsi ve Her şey” üzerinde çalışmayı durdurdu. Planlanan üçlemenin ilk iki bölümünü tamamladık ve Üçüncü Seri’ye başladı. Bu kitap daha sonra, Ben Olduğumda, Hayat Gerçektir (Life Is Real Only Then, When I Am) adı altına basılmıştır. 1937 yılında kardeşi Dmitri vefat etti ve The Rope çalışması da dağıldı.

İkinci Dünya Savaşı

Gürciyev’in Paris’te kaldığı apartman dairse çok küçük olmasına rağmen, İkinci Dünya Savaşı sırasında da öğrenci gruplarına ders vermeye devam etti. Gürciyev, bu yıllarda fiziksel olarak değişmişti ve şişmanlamıştı. Öğretisi, orijinal “sistem”den oldukça farklı bir hale bürünmüştü ve atasözleri, şakalar ve kişisel etkileşime dayanmaya başlamıştı. Yine de öğrencilerin eğer mümkünse, Gürciyev’in başyapıtı olan Beelzebub’ın Hikâyelerini üç defa okumaları gerekliydi. Bu zamanda, kişisel girişimi olan doğuya ait halı ve kilim ticareti, sadece kendisini değil, savaşın zorlu koşullarında, komşularına da destek oluyordu.

Son Yılları

Savaştan sonra, Gürciyev eski öğrencileriyle tekrar bağlantı kurmak istedi. Ouspensky isteksizdi; ama 1947 Ekim’indeki ölümünden sonra, Ouspensky’nin dul eşi, kalan öğrencilerin Gürciyev’in Paris’te görmelerini önerdi. J.G. Bennet de Gürciyev’i ziyaret edenler arasındaydı. 1948 yılında, Gürciyev ikinci araba kazasını geçirdi ve yine beklenmedik bir biçimde iyileşti. İyileşmesinden sonra, Gürciyev Beelzebub’un Hikaye’lerinin resmi baskısının son planları üzerinde çalıştı. Gürciyev, 29 Ekim 1949 yılında, Fransa’daki Neuilly-sur-Seine’de Amerikan Hastanesi’nde vefat etti ve Fontainebleau-Avon mezarlığına gömüldü.

Kitapları

Gürciyev G.I. 1950. Beelzebub’s tales to his grandson: an objectively impartial criticism of the life of man. 3 vols, Routledge & Kegan Paul, London. 1973 reprint, E.P. Dutton, N.Y. ISBN 0-525-47348-3

Gürciyev G.I. 1957. The struggle of the magicians: scenario of the ballet. Stourton, Capetown. (Sadece on kopya basılmıștır)

Gürciyev G.I. 1963. Meetings with remarkable men. Routledge & Kegan Paul, London. ISBN 0 7100 7032 2. (Gürciyev’in otobiyografisi)

Gurjieff G.I. 1975. Life is only real then, when “I am”. Routledge & Kegan Paul, London.

Kaynak: https://tr.wikipedia.org/wiki/Georgi_G%C3%BCrciyev