Spinoza’nın “Zorunluluk” kavramı hakkındaki fikirlerinin ne anlama geldiğini kavradığımızda hayat daha yaşanılır olabiliyordur belki de…   Somerset Maugham’un Of Human Bondage kitabında; Philip’e Spinoza’dan dersler veren şair Cronshaw şöyle diyecektir: Herkesin kendisini evrenin merkezi sandığı bir toplumda yaşıyoruz… Böyle bir dünyada, katlanılabilir bir hayat...

“Daniel Kahneman aynı zamanda beklenti kuramı (ya da belirsizlik koşullarında karar verme) üzerine çalışmasıyla ekonomi dalında Nobel Ödülü’nü de almış olan bir psikologdur. 2012’de verdiği Bildiğimizi Düşünmek başlıklı bir konferansında, ‘Kabul görmüş ve nesnel hakikatin ortak aranışı, bilimin merkezi görevidir. Ama hakikat duygusu, psikolojinin alanına giren öznel bir deneyimdir,’ demiştir. Bir...

“Harris bir şey yapma kararının (kolumuzu kaldırmak, sandalyeyi itmek gibi) beyinde, biz bilinçli olarak farkına varmadan önce, alındığını gösteren testlerden bahseder. Dolayısıyla nöroloji adeta bizi özgürce hareket ettiğimiz yanılgısına inandırmak üzerine kurulmuştur. Oysa gerçekte eylemlerimizin ve düşüncelerimizin sinir yapımızın ve beyin durumumuzun doğrudan bir sonucu olduğunu iddia...

“Benlik ve bireylik alanı çağdaş felsefe ile psikolojinin önemli bir ilgi alanını oluşturmaktadır ve The Philosophers’ Magazine’in kurucusu Baggini de benliğe dair iki karşıt görüşü, (İnci teorisi ve Hume’un yığın kuramı) ortaya koyan oldukça enteresan bazı soruları gündeme getirmiştir. Budist rahipler, cinsiyet değiştiren insanlar ya da demanslı birine aşık olmuş kişiler gibi özel bir bakış...

500 sayfalık çoksatan kitabı Ahir Zamanlarda Yaşarken dramatik bir iddiada bulunarak küresel liberal kapitalizmin bir kriz noktasına ulaştığını söyler ve Zizek bu sona işaret eden mahşerin dört atlısını sayar: Ekolojik kriz (ciddiye alınmasa da); biyogenetik devrimin sonuçları (piyasalar ve hükümetler bunu kontrol edemeyecek ya da düzenleyemeyecektir ve toplumda zihinsel ve fiziksel gelişmeye yönelik genetik ve...

“Michael Sandel’ın Harvard’da politika felsefesi üzerine verdiği, adaletin ezeli ve çok sıkıntılı meselelerine günümüzden örneklerle ışık tuttuğu ünlü dersleri yeni bir nesli, ahlaki akıl yürütmenin heyecanına dönmeye ikna etmiştir. Adalet: Yapılması Gereken Doğru Şey Nedir? Adlı kitabının büyük bölümü Aristoteles, Bentham, Mill, Rousseau, Kant ve Rawls’un fikirlerini tartışır ve bu bölümler...

“Şayet insanlar yeterince yiyecek, su veya sağlık hizmeti bulmadığı için ölüyorsa ve siz büyük bir şey feda etmeksizin bunu önleyebiliyorsanız, bunu önlemeniz gerekir. Yardım kuruluşlarına para bağışında bulunarak hayat kurtarma sorumluluğunu, fazla bir bedel ödemeksizin doğrudan gerçekleştirebilirsiniz. Dolayısıyla yardım kuruluşlarına yardımda bulunmamak yanlıştır.” “Çoğumuz boğulmakta olan bir...

“Batı Avustralya’da ilk kâşifler tarafından bir siyah kuğu görülünceye kadar, insanlar kuğuların beyaz olduğunu varsayıyordu; beyaz olmaları kuğuların tarifinin bir parçasıydı. Buna karşılık Nassim’in kitabında işaret ettiği gibi, tek bir farklı çeşit, varsayımlarımızın yanlışlığını ortaya çıkartmak için yeterlidir.” “Az sayıdaki Siyah Kuğular, dünyamızdaki neredeyse her şeyi...

“Princeton’da ahlak felsefesi profesörü olan Harry Frankfurt’a göre zırvalık her yanımızı sarmış durumda fakat biz işin gerçek yüzünü görebilmiş değiliz. Bu sebeple zırvalığın kuramını oluşturmamız gerekir.” “Zırvalığın palavraya benzeyen tarafı, bilerek yanıltmaya yönelik fakat düpedüz bir yalan göre biraz daha geride kalan bir girişim olmasıdır. Zırvalık gösteriş amaçlı da...

“Chomsky dilin adil olmayan edimlerin üstünü örtmek için nasıl kullanıldığına ve suistimal edildiğine dair bir tartışmayla başlar ve sözcüklerin sözlük anlamları ile ideolojik savaşta konumlandırılan anlamları arsında bir ayırım yapar. Örneğin, ana akım medya Birleşik Devletlerin gerçekte Güney Vietnam’a saldırmasına rağmen, onu savunduğu iddiasına karşı çıkmamıştır. Savunma burada anlamının...

“Baudrillard’ın düşüncesi genel olarak benlik, özgür irade, bilgi ve hatta varoluşçuların otantik bir hayat yaşama fikri gibi sorunlara odaklanan Batı Felsefesi geleninden muazzam ve bir hayli yıkıcı bir kopuşa işaret eder. Bunun yerine Baudrillard’ın tasavvuru, bireyselliğin bir mit olduğu ve insanlara medyada ne yaşanıyorsa onu yansıtan, tek amaçları sembol ve göstergeleri tüketmek olan birimlerin olduğu...

“Bohm birbirinden çok uzak olan atom altı parçacıklarının, ışık hızında hareket eden fiziki sinyallerle açıklanamayacak bir şekilde, hala birbirleriyle iletişim kurabildiklerini gösteren laboratuvar sonuçlarına hayran kalmıştı. Böylesine anlık ya da yerel olmayan bir iletişim, Bohm’a evrenin madde parçacıklarını içeren bir boşluk olmadığını, aksine boşluğun kendisinin zekâya sahip canlı bir şey...

Yirminci yüzyılda Gottlob Frege, Bertrand Russell, Ludwig Wittgenstein ve dil analizi geleneği içindeki başka düşünürler kendilerini, felsefeyi budayıp esaslarına geri götüren kurtarıcılar olarak gördü. Dilin yanlış kullanımı apaçık bir şekilde anlamsız metafiziğin serpilmesine imkân tanımıştı, oysa dil iyi kullanıldığı takdirde bize gerçekliğin daha isabetli bir resmini verebilirdi. Analitik...

“John Rawls’ın kitabı, adil olma meselesine yönelik dâhice yaklaşımından dolayı ahlak ve politika felsefesinin anahtar metni niteliğindedir. Rawls fırsat eşitliğine odaklanır. Kitabın ünlü sorusu şudur: Yurttaşlar geçici olarak toplum içindeki yerlerine (varlıklar, statüler vb.) dair farkındalıklarından yoksun bırakılsalar ve sonra da kendilerine, her şeyi olabilecek en adil şekilde düzenlemeleri söylense...

Kitabın başlığı Platon’un iyi ideası, yani insanların ancak bir anlığına görebildikleri ama yine de hayatlarının, genellikle farkında olmadıkları bir şekilde peşinde geçirdikleri bir şekilsiz gerçeklik ya da evrenin temelinde yatan düzen ile ilgilidir. Murdoch’ın zihnin eylemle ilişkisine dair benzetmesi, başka hiçbir şey hareket etmese de dönebilen bir tekerlek, mekanizmanın bir parçası değildir...

“McLuhan, alfabe ve matbaanın zihinsel açıdan çok daha parçalanmış, izole ve özelleşmiş bir insan türü yarattığından bahseder. Biz bir yandan hala alfabeyi kullanırken ifadesi açısından farklı olan medya, hem başkaları üzerinde kat kat daha büyük bir etkiye hem de bizim başkalarından sonsuzca etkilenmemize olanak tanıyor. Geç Orta Çağ’da eğitimli bir kişi birkaç yüz cilt kitaptan oluşan bir...

“Kelimeler ve Şeyler, Michel Foucault’yu Fransa’nın ünlü bir entelektüeli haline getiren kitaptır. İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi alt başlığını taşıyan kitap yaygın dünya görüşünün basit birer ifadeleri olan disiplinler ile bilginin, nasıl kültürel bir ürün olduğunu göstermeye çalışır.” “Foucault hiçbir şeyi nesnel algılamadığımız gibi kategori sistemlerimizin de varsayımlardan ibaret,...

“170 sayfadan ibaret olan Bilimsel Devrimlerin Yapısı bir milyonunu üzerinde satış yaptı, 24 dile çevrildi ve hem doğa hem de toplum bilimlerinde bütün zamanların en çok atıfta bulunulan eserlerinden biri haline geldi.” “Kuhn paradigmaların kendilerine sorulan soruların çoğuna kendi dönemlerinde yanıt sağlayan bir doğruluğa sahip olabileceğini ama yine de aynı zamanda temel olarak yanlış olabileceklerini...

“Arendt, Nazi subayı Adolf Eichmann’ın Kudüs’te gerçekleştirilen duruşmasını konu alan çalışması Kötülüğün Sıradanlığı: Eichmann Kudüs’te adlı eseriyle şöhrete kavuşmuştur. İnsanlık Durumu kitabı ise bir siyaset felsefesi örneği olarak okunabileceği gibi, insan potansiyeline dair oldukça ilham verici bir teori sunmaktadır.” “Arendt’e göre doğa esas itibarıyla döngüseldir; fani varlıklar...

Wittgenstein’ın Tractatus Logico-Philosophicus adlı eseri, Russell tarafından yazılmış bir ön sözle hem Almanca hem de İngilizce yayımlandı. Norveç’teki bir ahşap kulübe inzivaya çekilerek yazılmış bu eserin kilit cümlesi, ‘dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır.’ Dil olguların resmini ifade etmekle yetinmelidir; diğer şeylerden, soyut kavramlar, değer, felsefe de dâhil, söz etmek manasızdır....

“İkinci Cins sadece tarihte ve toplumda kadının rolüyle değil, aynı zamanda bir arketip ve ‘öteki’ fikriyle değiştirilebilir felsefi bir kategori olarak ‘kadın’la ilgilidir. Bu felsefi temel, kitabı diğer feminist çalışmaların üstüne taşımış ve okumasını çok etkileyici hale getirmiştir. De Beouvoir’ın bu çalışması yedi yüz sayfadır ve özetlenmesi pek de kolay değildir. Birinci bölüm beş...

“Varlık ve Hiçlik kitabını anlamak için Sartre’ın bu dünyayı ikiye bölen temel ayrımıyla başlamamız gerekir: Kendilik bilinci olan şeyler (kendi için varlık) ve buna sahip olmayan şeyler (kendinde şeyler, etrafımızdaki dünyayı oluşturan nesneler). Bilinç kendisi için var olur çünkü kendi bilincine varabilir. Kitabın büyük bir bölümü, bu türden bir bilince ve bunun gerçek anlamda ona sahip olanlar,...

“Ayer’in doğrulama ilkesi bir cümlenin, ancak o dili kullanan bizlerin söz konusu cümlenin doğruluğu konusunda hemfikir olabildiğimiz belirli koşullar mevcutsa anlamlı olduğunu söyler çünkü anlamlı bir cümlenin doğruluğu gözlemlenebilen, mümkün bir duruma tekabül etmelidir. Örneğin, ‘Mars’ta uzaylılar var’ cümlesi anlamlı bir cümledir zira bu cümleyi neyin ispatlayacağını biliriz: gözlem ya da...