Leibniz üst düzey bürokrat ve politik danışman olarak oynadığı role ek olarak, matematik (Newton’dan ayrı olarak sonsuz küçükler hesabını keşfetti ve ilk mekanik hesap cetvellerinden birini geliştirdi.), hukuk, optik ve felsefeye çok önemli katkılarda bulunan büyük zihinlerden biriydi. Bununla birlikte Leibniz, içinde yaşadığı dönemin laik düşüncesinin en uç noktasında yer almasına rağmen, Tanrı’nın doğası hakkındaki yüzlerce yıllık akıl yürütmeyi bir kenara bırakmaya da hazır değildi ve Descartes, Locke ve özellikle de kişilerüstü doğa yasaları tarafından idare edilen bir evren tablosu çizerek Tanrı hükmü ve tasavvurlarına hiç yer bırakmayan, insani seçim ve özgürlüğe çok az önem veren Spinoza’nın fikirlerini çürütme işini kendisine görev edindi.
“Theodicee” (Felsefi Tanrıbilimi), Yunanca theos (Tanrı) ve dike’den (adalet) Leibniz’in ürettiği bir kelimedir. Harfi harfine “adaleti sağlayan Tanrı” anlamına gelen bu başlık kitabın içeriğini ifade eder.
“Evreni Tanrı yarattı, (bu yüzden) daha iyisini yapmak mümkün değildi.”
“Olası bütün dünyaların en mükemmelini seçmiş olan Tanrı’yı, onunla yakından bağlantılı ama yine de bu dünyanın her şeyi düşünülmüş, seçilebilecek en iyisi olmasına engel olmayan kötüye izin vermeye sevk eden de kendi bilgeliğidir.”
“Günahın ve mutsuzluğun olmadığı olası dünyaların hayal edilebileceği doğrudur ve Utopia ya da Sevarambia tarzı düşler kurulabilir: Ama bu aynı dünyalar iyilik konusunda bizimkine nazaran çok aşağı kalacaktır. Bunu size detaylı bir şekilde gösteremem. Çünkü sonsuzlukları nasıl bilebilir, size nasıl sunabilir ve birbirleriyle nasıl kıyaslayabilirim ki? Ama siz benimle birlikte ab effecu (sonuçtan hareket ederek) bir yargıda bulunmak zorundasınız çünkü Tanrı bu dünyayı böyle tercih etmiş. Üstelik biliyoruz ki genellikle bir kötü beraberinde, o olmadan erişilemeyecek bir iyiyi getirmiştir. Gerçekten de iki kötü genellikle bir büyük iyi yaratmıştır.”
Var olan dünya, bütün olası dünyaların en iyisi olmak zorundadır.
Gottfried Wilhem Leibniz
Matematik, metafizik ve mantık alanlarında ileri sürdüğü yeni düşünce ve görüşleriyle tanınmaktadır.
Leibniz, Gottfried Wilhelm, 1 Temmuz 1646 tarihinde Almanya’nın Saksonya Eyaleti’ne bağlı Leipzig’de doğmuştur. Babası ahlak ilmi öğretmeni olup Leibniz altı yaşındayken ölmüştür.
Sekiz yaşında Latince ’ye başladı. Kendi gayreti ile 12 yaşında Yunan’ca öğrendi. “Characteristica Universalis” adlı ilk denemesini verdi. Bu eser, metafiziğin anahtarıdır.
Leibnitz, 15 yaşındayken Leibzig Üniversitesi’ne bir hukuk öğrencisi olarak girdi. Zamanının tümünü hukuka vermiyordu. İlk iki yıl içinde birçok felsefe eseri okudu. Zamanının filozofları olan Kepler, Galile ve Descartes’ın keşfettikleri yenidünya hakkında bilgiler edindi. Sonuçta, matematik öğrenmeden bu ilimleri kavramının olanaksız olduğu kanaatine vardı. 1663 yılının yazını Jena Üniversitesi’nde geçirdi. Buradaki matematik bilginlerinden ders aldı. Leibzig’e dönünce yeniden hukuk fakültesine devam etti. 1666 yılında okul bitince ve çok genç diye doktorası kabul edilmediğinden okulundan ayrıldı ve 5 Kasım 1666 tarihinde Nürnberg Üniversitesinden doktora unvanını aldı.
Leibniz çok yönlü bir araştırmacı ve düşünürdür; ilgi alanları arasında felsefe, biyoloji, jeoloji, tarih, ilahiyat, hukuk ve diplomasinin yanı sıra matematik de bulunmaktadır.
Matematik çalışmalarının çoğunu kendisini çağıran aristokratlara giderken, çağın o kötü yollarında, kötü arabalar içinde sallana sallana yazmıştır. Bu çalışmaların tümü bugün Hannover kütüphanesinde bağlı olarak durur.
1676’da Pascal‘dan sonra yeni bir hesap makinası geliştirmiş ve kullanmıştır. Diferansiyel hesabın dışında, kombinatuar analiz konusunu da işlemiştir. Kombinatuar analiz, nesneler arasında, önceden verilmiş bir tanıma uygun düzenlemelerin yapılmasını ve bu düzenleme sonucunda bulunan ilişkilerin matematik modellerinin oluşturularak, genellemeyle tüm benzeri oluşumlarda uygulanabilmesini mümkün kılacak sonuçların incelenmesidir.
1666 yılında olasılıklar kuramına başladı. Bu sıralarda öğrenciydi. Matematik Leibnitz’in parlak zekâsının fışkırdığı bir sahadır. Bundan başka hukuk, din, siyaset, tarih, edebiyat, mantık, metafizik ve kuramsal felsefe konularında sayısız eser bırakmıştır.
Leibniz, diferansiyel ve integral hesabı, 1673 – 1676 yılları arasında Paris’te, Descartes ve Pascal’ın çalışmalarını incelerken bulmuş ve araştırma sonuçlarını, 1684 yılında “Maksimum, Minimum ve Teğetler için Kesirli ve Kesirsiz Niceliklerin Engellemediği Yeni Bir Yöntem ve Bunun İçin İlginç Bir Hesap” adını taşıyan makalesinde yayınlamıştır. Leibniz’in diferansiyel ve integral hesapla ilgili makalesinin yayımlaması matematik âleminde büyük bir heyecan uyandırmıştır. Leibniz’i, onun yöntemini benimseyen Bernoulli kardeşler izlemiş ve böylece, matematikte, varyasyonlar hesabındaki bazı problemlerin çözümü gibi, daha ileri düzeydeki konular da incelenebilmiştir.
Leibniz’in son kırk yılı, aşağı yukarı Brunswick ailesine hizmetle geçti. Bu aile için bir arşivci, soylarını çıkaran bir tarihçi olarak çalışıyor ve yerine göre de ustaca tarihi gerçekleri saptırmak için silinti ve kazıntı bile yapıyordu. 1687 ile 1690 yılları arasında tarihi araştırmalar yapmak amacıyla tüm Almanya’yı, Avusturya’yı ve İtalya’yı gezdi.
1675 yılında Royal Society’nin ilk yabancı üyesi oldu. 1677 ile 1704 yılları arasında, Leibnitz’in yaptığı çalışmalar tüm Avrupa’ya yayıldı.
1700 yılında aldığı davet üzerine Berlin’e gitti. Berlin Üniversitesi’nin kurulmasını sağlayarak üniversitenin ilk müdürü oldu. 1711’de görevini bırakarak Viyana’ya gitti, 1714 yılına kadar Viyana’da yaşadı. 1712’de Leibniz’e baron unvanı verildi.
Eşitlik için (=), çarpma için (x) simgelerini, fonksiyon ve koordinat terimlerini de Leibniz’e borçluyuz.
Leibniz, 14 Kasım 1716 tarihinde Hannover’de 70 yaşında öldü.
Kitapları :
Metafizik üstüne konuşmalar.
İnsan zihni üzerine yeni denemeler.
Theodise.
Monadoloji.
Kaynak:Biyografi.info
