“Bohm birbirinden çok uzak olan atom altı parçacıklarının, ışık hızında hareket eden fiziki sinyallerle açıklanamayacak bir şekilde, hala birbirleriyle iletişim kurabildiklerini gösteren laboratuvar sonuçlarına hayran kalmıştı. Böylesine anlık ya da yerel olmayan bir iletişim, Bohm’a evrenin madde parçacıklarını içeren bir boşluk olmadığını, aksine boşluğun kendisinin zekâya sahip canlı bir şey...

Yirminci yüzyılda Gottlob Frege, Bertrand Russell, Ludwig Wittgenstein ve dil analizi geleneği içindeki başka düşünürler kendilerini, felsefeyi budayıp esaslarına geri götüren kurtarıcılar olarak gördü. Dilin yanlış kullanımı apaçık bir şekilde anlamsız metafiziğin serpilmesine imkân tanımıştı, oysa dil iyi kullanıldığı takdirde bize gerçekliğin daha isabetli bir resmini verebilirdi. Analitik...

“John Rawls’ın kitabı, adil olma meselesine yönelik dâhice yaklaşımından dolayı ahlak ve politika felsefesinin anahtar metni niteliğindedir. Rawls fırsat eşitliğine odaklanır. Kitabın ünlü sorusu şudur: Yurttaşlar geçici olarak toplum içindeki yerlerine (varlıklar, statüler vb.) dair farkındalıklarından yoksun bırakılsalar ve sonra da kendilerine, her şeyi olabilecek en adil şekilde düzenlemeleri söylense...

Kitabın başlığı Platon’un iyi ideası, yani insanların ancak bir anlığına görebildikleri ama yine de hayatlarının, genellikle farkında olmadıkları bir şekilde peşinde geçirdikleri bir şekilsiz gerçeklik ya da evrenin temelinde yatan düzen ile ilgilidir. Murdoch’ın zihnin eylemle ilişkisine dair benzetmesi, başka hiçbir şey hareket etmese de dönebilen bir tekerlek, mekanizmanın bir parçası değildir...

“McLuhan, alfabe ve matbaanın zihinsel açıdan çok daha parçalanmış, izole ve özelleşmiş bir insan türü yarattığından bahseder. Biz bir yandan hala alfabeyi kullanırken ifadesi açısından farklı olan medya, hem başkaları üzerinde kat kat daha büyük bir etkiye hem de bizim başkalarından sonsuzca etkilenmemize olanak tanıyor. Geç Orta Çağ’da eğitimli bir kişi birkaç yüz cilt kitaptan oluşan bir...

“Kelimeler ve Şeyler, Michel Foucault’yu Fransa’nın ünlü bir entelektüeli haline getiren kitaptır. İnsan Bilimlerinin Bir Arkeolojisi alt başlığını taşıyan kitap yaygın dünya görüşünün basit birer ifadeleri olan disiplinler ile bilginin, nasıl kültürel bir ürün olduğunu göstermeye çalışır.” “Foucault hiçbir şeyi nesnel algılamadığımız gibi kategori sistemlerimizin de varsayımlardan ibaret,...

“170 sayfadan ibaret olan Bilimsel Devrimlerin Yapısı bir milyonunu üzerinde satış yaptı, 24 dile çevrildi ve hem doğa hem de toplum bilimlerinde bütün zamanların en çok atıfta bulunulan eserlerinden biri haline geldi.” “Kuhn paradigmaların kendilerine sorulan soruların çoğuna kendi dönemlerinde yanıt sağlayan bir doğruluğa sahip olabileceğini ama yine de aynı zamanda temel olarak yanlış olabileceklerini...

“Arendt, Nazi subayı Adolf Eichmann’ın Kudüs’te gerçekleştirilen duruşmasını konu alan çalışması Kötülüğün Sıradanlığı: Eichmann Kudüs’te adlı eseriyle şöhrete kavuşmuştur. İnsanlık Durumu kitabı ise bir siyaset felsefesi örneği olarak okunabileceği gibi, insan potansiyeline dair oldukça ilham verici bir teori sunmaktadır.” “Arendt’e göre doğa esas itibarıyla döngüseldir; fani varlıklar...

Wittgenstein’ın Tractatus Logico-Philosophicus adlı eseri, Russell tarafından yazılmış bir ön sözle hem Almanca hem de İngilizce yayımlandı. Norveç’teki bir ahşap kulübe inzivaya çekilerek yazılmış bu eserin kilit cümlesi, ‘dilimin sınırları dünyamın sınırlarıdır.’ Dil olguların resmini ifade etmekle yetinmelidir; diğer şeylerden, soyut kavramlar, değer, felsefe de dâhil, söz etmek manasızdır....

“Yıl 1923… İstanbul Üniversitesi’nde öğrenci olduğum sıralar. Okul duvarında bir ilan görüyorum. ‘Avrupa’ya talebe yollanacaktır.’ ‘Allah Allah’ diyorum, ülke yıkık dökük yıl 1923… Avrupa’ya talebe! Lüks gibi gelen bir şey, ama bir şansımı denemek istedim. 150 kişi içerisinde 11 kişi seçilmişiz. Benim ismimin yanına Atatürk, ‘Berlin...

“İkinci Cins sadece tarihte ve toplumda kadının rolüyle değil, aynı zamanda bir arketip ve ‘öteki’ fikriyle değiştirilebilir felsefi bir kategori olarak ‘kadın’la ilgilidir. Bu felsefi temel, kitabı diğer feminist çalışmaların üstüne taşımış ve okumasını çok etkileyici hale getirmiştir. De Beouvoir’ın bu çalışması yedi yüz sayfadır ve özetlenmesi pek de kolay değildir. Birinci bölüm beş...

“Varlık ve Hiçlik kitabını anlamak için Sartre’ın bu dünyayı ikiye bölen temel ayrımıyla başlamamız gerekir: Kendilik bilinci olan şeyler (kendi için varlık) ve buna sahip olmayan şeyler (kendinde şeyler, etrafımızdaki dünyayı oluşturan nesneler). Bilinç kendisi için var olur çünkü kendi bilincine varabilir. Kitabın büyük bir bölümü, bu türden bir bilince ve bunun gerçek anlamda ona sahip olanlar,...

Katlanmak mı daha soylu… Zalim kaderin yumruklarına? Diretip… Dur, yeter demek mi? Ölmek, uyumak. Ama. Rüya görebilirsin uykunda. O fena. İşte bu düşüncedir… Felaketi yaşanır kılan. Yoksa… Kim katlanır zamanın kırbacına? Zorbanın kahrına… Hakaretine… Gururun çiğnenmesine? Adaletin bu kadar yavaş. Yüzsüzlüğün bu kadar hızlı yürümesine? İyi insanın… Kul olmasına...

“Ayer’in doğrulama ilkesi bir cümlenin, ancak o dili kullanan bizlerin söz konusu cümlenin doğruluğu konusunda hemfikir olabildiğimiz belirli koşullar mevcutsa anlamlı olduğunu söyler çünkü anlamlı bir cümlenin doğruluğu gözlemlenebilen, mümkün bir duruma tekabül etmelidir. Örneğin, ‘Mars’ta uzaylılar var’ cümlesi anlamlı bir cümledir zira bu cümleyi neyin ispatlayacağını biliriz: gözlem ya da...

“Kitap, Viyana Çevresi’nin yarattığı ve bütün felsefi sorunların yalnızca dile bakılarak çözülebileceğine inanarak Aristoteles okumamış olmasıyla ünlü Wittgenstein’da tipik örneğini bulan dil-çözümleme felsefesine bir tepkiydi. Popper ise tam tersine, felsefenin amacının gerçek dünya sorunlarına açıklık getirmek olduğuna inanıyordu: Felsefe bize, bu evrendeki yerimize dair bir şeyler anlatma peşinde...

“Russel’e göre mutluluk, başkalarından farklı olduğumuz inancına dayalı içe bakışla bastırılır. Kendimizi davalarla, tutkularla, ilgilerle özdeşleştirip başkalarının iyiliğini kendimizinkinden daha fazla önemseyerek de kazanılır. Russel bunu felsefe sayesinde değil, tecrübe ile öğrenmiştir. Hayatı, bazı hususlarda Viktoryen ahlak ve günah fikrine bir tepkiydi. Freud gibi o da cinselliğin ve aşkın...

“Varlık ve Zaman Heidegger’in ismiyle özdeşleşmiş eseri olmakla birlikte, on iki yıllık bir sessizlik döneminin ardından ve adeta bir anda ortaya çıkmış gibi görünür. Varlık ve Zaman, Heidegger’in Freiburg Üniversitesi’nin felsefe kürsüsüne yaptığı başvuruyu desteklemek üzere yayımlandı ve çok daha kapsamlı bir çalışmanın ilk bölümü olarak planlandı. Kitap uluslararası düzeyde beğeni topladı...

“Bergson özgür iradeye ve var olma sevincine yaptığı vurguyla Yaratıcı Tekamül eseriyle Nobel Ödülü kazandı.Yaratıcı Tekamül bilimsel mantığıa saygısızlık teşkil etmeden Bergson’un neleri Darwinizm ve evrimci teorinin zayıf noktaları olarak gördüğünü ele alır. Bergson’un kafasında Darwinizm mükemmel bir mekanik teoridir ama bunun, gerçekliğinin bütün hikâyesi olduğu hatasına düşmemek gerekir....

“Pragmatizm, William James’in New York, Columbia Üniversitesi’nde kariyerinin son dönemlerine denk gelen 1906-1907 yıllarında verdiği derslerin düzenlenmemiş bir derlemesidir. Amerika’nın en büyük düşünürlerinden biri olan James, pragmatizm felsefesini yaratmış olduğu iddiasında bulunmadı (bu başarı Charles Sanders Peirce’e aitti ve F.C. S Schiller ve John Dewey tarafından daha da geliştirildi) ama bu...

“İyi ve kötü insanlığın bir yaratımıdır: ‘Ahlaki olay yoktur, sadece olayların ahlaki yorumu vardır.’ Ve eğer bu böyleyse başkalarını çok fazla merak etmeden daha fazlası olmaya, daha fazlasına sahip olmaya, daha fazlasının yapmaya yönelik doğal arzumuza uygun yaşamak da bizi özgür bırakır. Hayatımızı sürdürmeyi yalnızca yaşama adına değil, gücümüzü dışa vurabilmek için isteriz.” “İstem...

“Kişisel özgürlük ile devlet kontrolü arasındaki doğru denge nedir? John Stuart Mill 1859’daki yazısında bunu ‘geleceğin sorusu’ olarak ifade eder ve düşünceleri bu konu hakkındaki en önemli kanaat olarak günümüze kadar gelmiştir. Mill, en ünlü eseri olan Özgürlük Üzerine’nin girişinde, ‘Herhangi bir kabul görmüş genel ilkenin yokluğu yüzünden, özgürlük genel olarak alıkonulması gereken yerde...

“Soren Kierkegaard’a modern çağda herkes her şeyden kuşku duyarak başlar gibi görünüyordu. Kuşkunun karşıtı inançtır ve Eski Ahit’teki, ‘inancın babası’ İbrahim’in hikâyesi Kierkegaard’ı çok uzun bir süre büyülemişti. Korku ve Titreme İbrahim’in, Tanrı’nın isteği üzerine oğlu İshak’ı adak olarak kurban etmek için gittiği Moriya Dağı’na üç gün süren yolculuğunu yeniden...

“Bhagavad- Gita genç bir adam ile (Krishna formundaki) Tanrı arasında geçen bir konuşmanın yazılı halidir. Asil Pandava ailesinden gelen genç savaşçı Arjuna, bir savaş sabahında panik halindedir. Savaşacağı düşmanlar çok iyi tanıdığı kuzenleridir. Arjuna ne yapacağını bilmez bir halde arabacısı Krishna’an yardım ister. Ondan aslında duymak istediği yanıtları alamaz ama bu, Krishna için bir ölümlüye...

“Felsefenin Tesellisi, Batı Hristiyan dünyasında yüzyıldan daha fazla bir süre boyunca İncil’den sonraki en popüler eserdir. Kitap hücreye kapatılmış umutsuz bir mahkûmun (bu Boethius’un kendisi olmalı) ‘tanrıça felsefe’ adındaki hayalet tarafından ziyaret edilmesiyle başlar. Mahkûmun uğradığı haksızlıktan yakınmasını duyan tanrıça felsefe onun talihi suçlamaması gerektiğiyle ilgili makul...

Stoacılık felsefesinin takipçisi olan Marcus Aurelius, hayatın zorlukları karşısında acınası hale gelmeyi reddetti. Stoacılık, MÖ 300 civarında ortaya çıkmış bir Yunan felsefesiydi. Bu felsefe özetle insanların doğru yaşamlarının evrenin yasalarına boyun eğmekten geçtiğini, görev duygusunu ön plana çıkarmayı; zevkten uzak durmayı, ölümden korkmamayı ve aklı vurgular. Stoacılar tüm eylemlerinin, aklın...